Het Café

[web]

Hahaha. Met alle plezier hoor. Krijg je de telefoon er nog bij, of je wilt of niet

[bthomas]

En zojuist heb ik ontdekt dat er een nieuwe generatie trafo's in de handel is.

Een trafo (=afkorting voor transformator) is een geval met 2 spoelen op een gemeenschappelijke kern en kun je gebruiken om een wisselspanning aan te passen naar een ander niveau. Dat werkt alleen met wisselstroom.

Wat jij bedoelt is veel meer dan een trafo. Er zit elektronica bij in om te zorgen voor een constante uitgangsspanning, een omzetter die een ongestabiliseerde gelijkspanning omzet naar die constante uitgangsspanning. Die ongestabiliseerde gelijkspanning is een gelijkgerichte wisselspanning die afkomstig is van een transformator, de secundaire wikkeling. De primaire wikkeling wordt echter niet rechtstreeks uit het lichtnet gevoed. De wisselspanning uit het lichtnet wordt eerst gelijkgericht, vervolgens wordt er weer een wisselspanning van gemaakt met een veel hogere frequentie dan het lichtnet (denk aan honderden kilohertz) die op de transformator wordt aangesloten. Door die hoge frequentie zijn de koperverliezen veel kleiner en kun je een veel kleinere transformator toepassen.

Dus een netadapter uitschelden voor 'trafo' is een zware belediging voor zo'n geavanceerd stukje techniek

[henkr]

Werkt en DC-DC lader dan op dezelfde manier? In die zin dat er ergens in het traject een hoogfrequente wisselstroom loopt?

[bthomas]

Als die zo klein is als die van jou moet dat wel. Maar er hoeft dan geen trafo in te zitten, een enkele spoel is dan voldoende.

[Breeze]

Dank voor de les Bert.

Adri

[web]

Zo'n ding wat met een hogere frequentie werkt noemen ze een schakelvoeding, in tegenstelling tot de zware blokken smeedijzer die vroeger in een dikke acculader zaten.

Laptopvoedingen zijn ook een mooi voorbeeld. Al heel lang uitsluitend schakelvoedingen.

Maar ook al is ie (door de hoge werkfrequentie) veel kleiner en lichter: er zit bij een netadapter altijd nog wél een trafo in. Al was het maar voor de galvanische scheiding van het lichtnet.

Schakelvoedingen kunnen trouwens behoorlijk storen op lange/midden/korte golf radio als ze niet goed gefilterd zijn, doch dat terzijde. De snelle wisselspanning dient wel binnen het kastje te blijven namelijk. Is dat niet goed gefilterd dan kan de bedrading als (zend)antenne fungeren.

[henkr]

Zijn die apparaten niet juist verantwoordelijk voor een fenomeen dat men netvervuiling noemt?

[H@ns]

Dus een ouderwetse "spoel dimmer" (voor je gloeilampen) is feitelijk ook gewoon een trafo?
En de modernere dimmers zijn dan eigenlijk (instelbare)netadapters?

[bthomas]

Ik weet niet wat jij bedoelt met 'spoeldimmer'.

De meeste dimmers voor gloeilampen hebben een triac en doen aan faseaansnijding, dwz dat ze een stukje van de sinus steeds niet doorlaten. Hoe later in de periode ze inschakelen, hoe zwakker de lamp brandt.

Die dingen storen ook heel vervelend en dat wordt vaak een beetje gedempt door een spoel, dus misschien dat je dat bedoelt?

Er zijn ook variacs. Dat zijn wel transformatoren maar met maar 1 spoel in plaats van 2. Er wordt een aftakking op de wikkeling van de spoel gedaan om de uitgangsspanning te verkrijgen. Waar die aftakking de spoel precies raakt kun je dan instellen met een draaiknop. Misschien bedoel je dat?

Overigens zijn variacs misleidend gevaarlijk. Stel je hebt hem ingesteld op 9V. Als de netspanning 230V is kan een van de draden aan de uitgaande kant aan nul liggen maar ook aan de fase. Ten opzichte van 0 is de spanning dan 221V maar ten opzichte van 230V natuurlijk wel 9V. Als je achteloos zo'n draad beet pakt in de veronderstelling "het is toch maar 9V" dan kon je dat weleens met de dood moeten bekopen.

[bthomas]

Zijn die apparaten niet juist verantwoordelijk voor een fenomeen dat men netvervuiling noemt?

Ja. Maar om een apparaat op de europese markt te mogen brengen moet er een CE keur op staan. Onderdeel van die CE keur is dat hij voldoet aan een aantal normen waaronder EMC. Door aan die normen te voldoen blijft in principe gegarandeerd dat de vervuiling die een apparaat veroorzaakt niet storend is op een ander apparaat maar ook dat het apparaat zelf tolerant is voor een bepaald niveau vervuiling.

Alleen is dit natuurlijk te gemakkelijk gedacht. Welke normen van toepassing zijn hangt af waar het apparaat voor bedoelt is. Voor industriële apparaten geldt dat ze meer mogen vervuilen maar ook beter bestand moeten zijn tegen vervuiling van andere apparaten. Als je dus een industrieel apparaat in een consumentenomgeving gebruikt kan het wel degelijk gebeuren dat een van de twee niet meer functioneert. Meest waarschijnlijk het consumentenapparaat.

Bovenstaande is wel een versimpelde versie van het verhaal.